Hoop op een nieuw begin

De in Rotterdam geboren schilder Aad de Haas (1920-1972) maakt in 1940 het bombardement mee. Daarbij wordt al zijn werk vernietigd. Later wordt zijn werk als ‘entartet’ bestempeld en belandt hij een half jaar in de gevangenis. Na zijn vrijlating duikt hij met zijn vrouw onder in Zuid-Limburg.

In 1957 ontvangt hij de opdracht om de kapel van het Sint-Jozefziekenhuis in Heerlen te voorzien van een kruisweg. Op de muur voegt hij aan de traditionele kruisweg vier staties toe, waaronder ook deze van de verrijzenis. Bij de afbraak van het ziekenhuis laat de aannemer de wandschilderingen uit de muur zagen. Veertien staties hangen sinds 1988 in het raadhuis in Landgraaf.

Aad de Haas schildert expressionistisch, met felle, heldere kleuren en met korte streken het lijden van Jezus. Naarmate de kruisweg vordert zien we hoe zijn lichaam en waardigheidaangetast worden (net zoals dat bij mensen in een ziekenhuis kan gebeuren). Op veel schilderingen komen soldaten voor. Ze doen eerder aan de Duitse soldaten uit de Tweede Wereldoorlog denken dan aan de Romeinse soldaten. Die soldaten staan symbool voor onmenselijkheid, vervolging van onschuldigen, oorlog en geweld. Bij de opstanding vluchten de soldaten echter, totaal overstuur door wat ze meemaken. Ze komen in aanraking met een gebeuren dat hen ontwapent en waartegen ze niet bestand zijn. Naakt en kwetsbaar en toch zegevierend treedt Jezus het leven tegemoet. De opening van het graf ziet eruit als een gigantisch paasei in het gras. En boven het graf komen twee bomen in bloei. Hun wijd uitgestoken takken lijken met Jezus te juichen tegen het gele ochtendlicht.

De schilder schildert hier een gebeuren dat door geen mensenoog is gezien, maar wel beschreven wordt in de vier evangeliën. De Haas voegt welbewust deze statie toe aan de gebruikelijke 14 schilderingen van de kruisweg. Zo hangt deze statie nu in de kapel van het nieuwe ziekenhuis in Heerlen, als een teken van hoop voor alle mensen die met hun ziekte, wanhoop, spanning en verdriet hier een toevlucht zoeken. Mensen die verlangen naar een nieuw begin en hopen op een vernieuwd bestaan in het licht van God.

Gebed
God, onze Schepper, de lente dient zich aan.
Ik verlang zo naar nieuw leven, nieuw begin.
Wees met ons begaan.
God, ik vertrouw op Uw vernieuwende kracht.
Pasen ligt in het verschiet.
Leid ons door de diepte heen tot een vernieuwd bestaan.
(uit een gebed van Saar Hoogendijk in: Als het leven kantelt. Psalmen in coronatijd)

ds. Menno Valk