Gereformeerde Kruispuntgemeente
Het ontstaan
De Afscheiding in 1834 bracht met zich dat zich ook in Twello een gemeente van afgescheidenen vormde. Daarbij voegden zich de afgescheidenen uit Deventer, waaronder gemeenteleden uit De Worp, het aan deze zijde van de IJssel gelegen stadsdeel van Deventer.
In 1842 werd besloten om in Deventer een eigen gemeente te institutionaliseren. Het lag voor de hand dat de afgescheidenen uit Twello zich op hun beurt daarbij zouden voegen.
Een eigen kerkgebouw in Deventer
Na verschillende onderkomens in Twello te hebben gehad, kwam men in de eerste jaren van de nieuw gemeente samen in een in Deventer tot woning verbouwde kerk, maar 1851 kon er de nieuwe zogenoemde 'Smedenstraatkerk' in gebruik worden genomen.
De Tweede Wereldoorlog
Omdat het tijdens de oorlog te gevaarlijk werd om de brug over te gaan, werd voor de leden uit Twello en De Worp als oplossing voor middagdiensten gebouw Pniël van de Christelijke Jongelingsvereniging (het CJV) gehuurd; later was op De Worp een zaal beschikbaar.
Beide locaties werden echter door bombardementen verwoest.
Aan het daarop volgende gebruik van de hervormde kerk van Twello, kwam al gauw een einde wegens gebrek aan brandstof. Gelukkig kon worden uitgeweken naar een werkplaats in Twello.
De jaren na de oorlog tot 1972
Na de oorlog kon, na een tijdelijk verblijf in een bovenruimte van de veilinghal in Twello,
's morgens weer in de Smedenstraat ter kerke worden gegaan; de middagdiensten werden weer in het herstelde gebouw Pniël gehouden.
Geleidelijk aan groeide de behoefte aan een eigen gebouw.
Dat werd een oude dans- en feestzaal op De Worp en na een grondige verbouwing kon er in 1957 de eerste dienst worden gehouden.
Het nodige groot onderhoud en het gegeven dat de meeste gemeenteleden inmiddels in Twello woonden, leidde in 1972 tot het definitieve besluit om in Twello een nieuwe kerk te bouwen.
Het Kruispunt en de Kruispuntgemeente
Met veel enthousiasme werden financiële acties gevoerd en mede dankzij een overheidssubsidie kon in april 1973 de eerste steen worden gelegd.
In september van datzelfde jaar was er de feestelijke opening van het moderne, multifunctionele kerkgebouw aan de Piet Heinstraat, dat de naam “het Kruispunt” kreeg.
Van het gestaag groeiende aantal leden (rond 450) was het merendeel afkomstig van buiten Twello. In die mengelmoes wortelde zich een hechte, zelfbewuste, daadkrachtige en soms ook eigenzinnige gemeente, die in theologisch en liturgisch opzicht vernieuwingen niet schuwde, drie eigen organisten/pianisten had, een enthousiaste cantorij, een levendige Vrouwencontactgroep, een veel opbrengend Verjaardagsfonds, waarin jongeren een grote plaats innamen en waarvan zo goed als alle leden een vrijwilligerstaak hadden. Dat alles bracht een groot gevoel van saamhorigheid met zich mee, hetgeen zich er ook in uitte dat de leden zich “Kruispunters” waren gaan noemen.
In 1980 werd de band met Deventer los gelaten en werd wat tot nu toe de Gereformeerde Kerk Deventer-west was, officieel 'Kruispuntgemeente'. In 1981 kon de eerste parttime predikant worden beroepen.
Het einde van de Kruispuntgemeente
Geleidelijk aan daalde het ledenaantal en rees de vraag of de zelfstandigheid kon worden behouden. Na de in 2006 uitgesproken wil om zich met de hervormde gemeente te verenigen tot één geloofsgemeenschap, kwam met de vorming van de Protestantse Gemeente Twello in oktober 2009 een einde aan de 36 jaren van de Kruispuntgemeente.
Het Kruispunt werd in 2009 verkocht als galerie, maar in 2014 werd Uitvaartzorg Hemmes eigenaar van het gebouw en richtte het in als Afscheidscentrum. Daarmee heeft het Kruispunt een mooie en passende bestemming gekregen.